Klaar met corona kom werken in de zorg

Wie droomt er niet van om een held te zijn? Dat de burgemeester bij je langskomt met een bosje bloemen en dat al je buren staan te klappen op het balkon? Heel Nederland heeft het inmiddels wel gehad met de pandemie, maar de zorg heeft de afgelopen jaren meer complimenten gekregen dan ooit. Helaas hebben de talloze beelden van strijdende zorgverleners gehuld in beschermend pak en gezichtsmasker, toch te weinig glamour. Als Ajax dit jaar de Champions League wint, zijn de inschrijvingen van jonge enthousiastelingen bij de clubs niet te tellen. Maar zorgt een verpleegkundige voor een geslaagde reanimatie, is er geen kind met een poster van hem in zijn slaapkamer. Ondanks het verkregen heldendom van de zorg is het aantal vacatures hoger dan ooit. Want wie heeft er eigenlijk echt zin in billen wassen en werken op zondag?

Emma Bruns is arts-onderzoeker en chirurg in opleiding.
Het is vrijdagavond half tien. De meeste Nederlanders zitten na een vermoeiende werkweek op de bank met een biertje. In een operatiepak en loodschort kijk ik samen met mijn supervisor verhit naar een ander beeldscherm. Een motorrijder heeft zijn onderbeen gebroken en we moeten met behulp van röntgenbeelden een pen in het bot plaatsen om het geheel weer op z’n plek te krijgen. Al lijkt het soms alsof wij het werk doen, de chirurgen zijn slechts het flinterdunne topje van de ijsberg die de zorg voor deze patiënt waarborgt.

De ambulanceverpleegkundigen die de patiënt binnenbrengen: stressbestendige mensen met gevoel voor humor. De secretaresse die de patiënt bij aankomst inschrijft: sociaal maar met een buitengewoon oplettend oog voor iemand die veel zieker is dan in de wachtkamer lijkt. De facilitaire en technische medewerkers: ogenschijnlijk onzichtbaar tot je een tijd in een Afrikaans ziekenhuis werkt waar helemaal niets in de voorraadkasten ligt. De verpleegkundige op de afdeling: onbetwist de ogen en oren van vele jonge en oude dokters. Als zij een probleem niet vroegtijdig signaleren of de theoretische kennis van de witte jassen niet vertalen in een praktisch advies voor de patiënt, kunnen we wel inpakken. Voedingsassistenten, beveiligers, fysiotherapeuten, maatschappelijk medewerkers, beddencoördinatoren en nog talloze anderen: zij doen hun best de complexe en vaak verdrietige omgeving van een ziekenhuis zo leefbaar mogelijk te maken.

Voldaan gevoel

In een operatiekamer is goede samenwerking tussen degenen die er zorg verlenen cruciaal. Zeker in acute situaties is het belangrijk om te weten wat je aan elkaar hebt. Er is geen Excelsheet of een niet behaalde deadline om je achter te verschuilen, je verantwoordelijkheden zijn zichtbaar en hebben ook direct effect op de kwaliteit van de zorg die de patiënt krijgt. Een anesthesiemedewerker met gevoel voor timing en een operatieassistent die de chirurg steeds één stap voor is, zijn goud waard. William Halsted, een coryfee uit de chirurgische geschiedenis, introduceerde zo zelfs per ongeluk een enorme hygiënische verbetering. Zijn meeste geliefde operatieassistente kreeg een ernstige huiduitslag van de kwikoplossing die destijds gebruikt werd om het operatiegebied te desinfecteren. Hij wilde haar niet kwijt dus liet hij speciale handschoenen voor haar maken – uiteindelijk gebruikte iedereen die. Overigens is hij later met haar getrouwd.

 
Ondanks de wanstaltige ict-systemen en het matige salaris, de onregelmatige uren en de niet altijd even fraaie omgeving van het gemiddelde ziekenhuis is werken in de zorg een baan die je met een voldaan gevoel naar huis laat gaan. In tijden waar de politiek verworden lijkt te zijn tot een goedkope Jerry Springer-aflevering, de televisiewereld even erg blijkt te zijn als de katholieke kerk en er documentaires worden gemaakt over bullshitbanen, is een baan in de zorg lang nog niet zo’n gek idee.

Inmiddels zijn we de wond aan het sluiten, het beste moment om even bij te praten. Eén van de operatieassistentes vertelt me dat ze ooit begonnen is op de hogere hotelschool. Een wereld waarvan ik denk dat we er als zorgsector nog een hoop van kunnen leren. Toch wilde ze na een paar jaar ‘managen’ iets echts doen. Dit is het vak waar ze het dichtst bij het vuur staat. De leerling-operatieassistent staat ook aan tafel. Ze is opvallend bescheiden. Even navragen leert dat ze na een topsportcarrière met als hoogtepunt olympisch goud besloot andere mensen te willen helpen weer beter te worden.

En nu is ze dus eigenlijk weer een held.

Wellicht zullen we dit jaar onder het juk van corona vandaan komen en kunnen we de samenleving weer een beetje heropenen. Toch betekent dat voor de zorg niet dat we in één keer de opgelopen schade kunnen herstellen. Zonder handen aan het bed en aan het beademingsapparaat kunnen we de patiënten die zo geduldig gewacht hebben nog niet helpen. En kunnen we ook de zorgverleners die al die tijd een stap extra hebben gedaan, niet even de rust geven die ze verdienen.

Dus als je nu naar je dag vol zoomvergaderingen staart en denkt: wat ben ik eigenlijk aan het doen? Doe je oma en jezelf een lol, vraag een dagje vrij van je kantoorbaan en kom een keer mee naar de operatiekamer.

Bron: www.nrc.nl/nieuws/2022/01/25/klaar-met-corona-kom-werken-in-de-zorg-a4083148